An toàn truyền máu bắt đầu từ người cho máu

Máu và các chế phẩm của máu được sử dụng rộng rãi trong trị liệu nội, ngoại, sản, nhi và các chuyên khoa khác với mục đích bồi hoàn thể tích tuần hoàn máu, bồi hoàn thành phần thiếu của máu hoặc để hồi sức cho bệnh nhân khi dùng thuốc hóa trị có ảnh hưởng đến tủy xương. Để có các chế phẩm máu đảm bảo an toàn cho công tác điều trị thì an toàn từ người cho máu là một trong những yếu tố quan trọng. Bà Đặng Thị Hồng Ngọc, Phó Giám đốc Trung tâm Huyết học và Truyền máu (Bệnh viện Đa khoa tỉnh), cho biết: Người cho máu phải là những người khoẻ mạnh, hoàn toàn tự nguyện, sẵn sàng hợp tác với nhân viên y tế trả lời những câu hỏi theo quy chế truyền máu của Bộ Y tế. Đây là biện pháp tự sàng lọc mình, tự đánh giá tiền sử về tình trạng sức khỏe và đối chiếu với các tiêu chuẩn hiến máu. Tiếp đó, người cho máu được khám sức khỏe, làm một số xét nghiệm liên quan cơ bản... Người hiến máu chỉ được hiến máu khi có sự đồng ý của bác sĩ, đồng thời phải được chăm sóc, tư vấn sức khỏe khi tham gia hiến máu, hiểu biết các bệnh lây truyền qua đường máu.

Theo đó, người cho máu không được mắc các bệnh lây lan qua con đường truyền máu như viêm gan B, sốt rét...; không quan hệ tình dục với người nhiễm, nguy cơ lây nhiễm HIV; không phải là người nghiện hút, tiêm chích ma túy; không vừa nhận máu và chế phẩm máu; không mới tiêm chủng một số loại vắc xin hay dùng thuốc kháng sinh như aspirin, corticoid...

Máu sau khi được lấy từ người hiến máu là máu toàn phần. Tuy nhiên, để có thể truyền an toàn cho người bệnh, máu này phải qua rất nhiều bước sàng lọc khác. Tất cả các đơn vị máu sẽ được kiểm tra bằng kỹ thuật cao hơn phát hiện các tác nhân lây nhiễm qua đường truyền máu như viêm gan B, HIV, HBV, HCV, giang mai... tại thời điểm lấy máu theo quy định hiện hành. Bên cạnh đó, còn phải xét nghiệm kiểm định nhóm máu, sàng lọc kháng thể bất thường. Sau khi xét nghiệm, có kết quả hoàn toàn sạch bệnh và an toàn, máu sẽ tiếp tục được điều chế các chế phẩm máu, tách ra nhiều thành phần như: Khối tiểu cầu, khối hồng cầu, khối huyết tương… để giúp việc điều trị bệnh có kết quả cao và an toàn hơn và kéo dài hơn thời gian bảo quản. “Tại Trung tâm, máu được bảo quản rất cẩn trọng. Việc bảo quản không đúng cách, quá nóng hoặc quá lạnh cũng sẽ làm máu bị chết. Khi các tế bào vỡ ra, số máu đó sẽ không còn tác dụng và sẽ nguy hiểm đối với người được truyền máu” - bà Ngọc cho biết thêm.

Trung bình mỗi tháng, Trung tâm Huyết học và Truyền máu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh cung cấp khoảng 500 đơn vị máu, đáp ứng nhu cầu điều trị tại các khoa phòng và các cơ sở y tế trong tỉnh. Một số căn bệnh thường phải truyền máu, như: Thiếu máu huyết tán, sơ gan, suy nhược cơ thể... Không chỉ việc tiếp nhận và bảo quản máu mà việc chỉ định đúng, sử dụng hợp lý máu và các chế phẩm máu là vô cùng quan trọng, theo đúng nguyên tắc y khoa, vì sai sót có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.

Máu và các chế phẩm máu là một loại “thuốc” đặc biệt, không sản xuất được mà có là nhờ vào người đi hiến. Chính vì thế, nguồn máu vô cùng quý giá, việc hiến và truyền máu luôn phải đúng chỉ định và tôn trọng một số nguyên tắc, vừa đảm bảo an toàn cho người bệnh, vừa đề phòng các tai biến nghiêm trọng có liên quan. Vì vậy ngay từ bước đầu tiên - tiếp nhận máu, cần nâng cao nhận thức và sự hiểu biết của người hiến máu về các bệnh lây truyền qua đường máu, đường tình dục... để người hiến máu tự bảo vệ sức khỏe đánh giá, tự sàng lọc trước khi quyết định hiến máu và có thể trở thành người hiến máu nhắc lại lần sau bảo đảm an toàn.